Kiedy mamy problemy z wentylacją grawitacyjną – jakie rozwiązanie wybrać, aby między innymi obniżyć potrzeby energetyczne budynku i zapewnić w nim świeże i czyste powietrze przez cały rok?

Należy wiedzieć, że w większości domów, które powstały wiele lat temu, wentylacja występuje na zasadzie infiltracji. Polega to na przenikaniu powietrza przez nieszczelności w ścianach, oknach i w dachu. Jeśli infiltracja jest zbyt silna, może w efekcie doprowadzić do zaburzenia wymiany powietrza w grawitacyjnym systemie wentylacyjnym, a w konsekwencji do znacznych strat ciepła. Generalnie szacuje się, że największe straty w większości starych domów wynikają z konieczności ciągłego przewietrzania pomieszczeń, co jest uciążliwe szczególnie zimą, ponieważ prowadzi do ich wychłodzenia. Fachowcy podpowiadają, że większe straty dotyczą zwłaszcza obiektów po termomodernizacji niż tych nieocieplonych. Wskutek zaizolowania budynku, staje się on tak uszczelniony, że zaburza się prawidłowy obieg powietrza we wnętrzach. Świeże powietrze nie ma którędy „wchodzić”, przez co zmienia się rozkład ciśnień w domu, a w wyniku tego ciąg kominowy w kanałach grawitacyjnych staje się słabszy. Taka sytuacja sprawia kłopot domownikom przede wszystkim zimą. Latem wentylacja grawitacyjna przestaje działać, gdyż wewnątrz jest zdecydowanie chłodniej niż na dworze – czyli występuje naturalny ciąg wsteczny w kominie wentylacyjnym. Jednak dzięki temu, że otwierane są okna, problem ten nie jest zauważany. Natomiast w zimie, wychłodzenie domu skłania wielu z nas na przykład do zaklejania kratek wentylacyjnych, przez które nadmuchiwane jest zimne powietrze. W ten sposób rzeczywiście udaje się ograniczyć w znacznym stopniu straty ciepła. Jednak w wyniku tego następuje wzrost wilgotności w pomieszczeniach, co ma negatywne skutki zarówno dla domowników, jak i konstrukcji budynku.

Ile świeżego powietrza powinno napłynąć do pomieszczeń?

Szczegółowo określają to przepisy, podając wielkości strumienia na godzinę w zależności od rodzaju pomieszczenia. Wynoszą one:

a). pokoje mieszkalne – 30 m3/h.

b). kuchnia z oknem zewnętrznym, która została wyposażona w kuchenkę elektryczną w mieszkaniu do 3 osób – 30 m3/h (przy 5 osobach będzie to 50 m3/h).

c). kuchnia z oknem zewnętrznym, w której zamontowana jest kuchenka gazowa – 70 m3/h.

d). łazience – 50 m3/h.

e). oddzielna toaleta – 30 m3/h.

Aby w domach poddanych termomodernizacji zapewnić odpowiednio duży, a jednocześnie kontrolowany napływ powietrza do pomieszczeń, stosuje się między innymi nawiewniki okienne. Do wyboru są obecnie modele z regulacją ręczną bądź automatyczną. Te ostatnie reagują na różnicę wilgotności, temperatury lub ciśnienia. Przy ruchliwych ulicach polecany jest montaż nawiewników o podwyższonej izolacji akustycznej, które bardziej tłumią dźwięki. Wszystkie rodzaje nawiewników montuje się zarówno w oknach pionowych, jak i połaciowych, wykonanych z drewna, PVC i aluminium – z reguły w górnej części okna (w skrzydle) lub ościeżnicy albo w kasecie rolety zewnętrznej.

Wentylacja (instalacja) hybrydowa to gwarancja skutecznego działania. Stanowi połączenie wentylacji grawitacyjnej z mechaniczną wyciągową (inaczej wywiewną). Ma za zadanie zagwarantować w domu odpowiednią jakość powietrza niezależnie od pory dnia i warunków atmosferycznych. Duże zainteresowanie w ostatnich latach tego typu rozwiązaniem zauważa się zarówno w budownictwie jednorodzinnym, jak i zamieszkania zbiorowego, gdzie coraz częściej zwraca się uwagę na racjonalne zużycie energii oraz skuteczną wymianę powietrza przez cały rok. Należy wiedzieć, że w wentylacji hybrydowej, gdy ciąg grawitacyjny staje się zbyt słaby zastępuje go mechaniczny. Czujniki sprzężone z układem sterowania umożliwiają przełączanie trybu pracy układu naturalnego i mechanicznego. Dzięki obrotowym nasadom w kominach wentylacyjnych pojawia się podciśnienie, wywołując ruch powietrza, co wspomaga naturalny ciąg. Nasady hybrydowe zużywają mniej prądu niż typowy wentylator, a ich wydajność może sięgać aż 250 m3/h, wytwarzając podciśnienie rzędu 12 Pa. Umożliwia to skuteczne wentylowanie kilku pomieszczeń jednocześnie. Pamiętajmy jednak o tym, że w wentylacji hybrydowej musi istnieć równowaga między ilością powietrza wywiewanego poprzez kanały a nawiewanego do pomieszczeń. Dlatego też tego typu rozwiązanie należy zawsze uzupełnić o wspomniane wcześniej nawiewniki okienne (ewentualnie nawietrzaki ścienne).

Dodatkowa uwaga – Jednym z pierwszych symptomów źle działającej wentylacji grawitacyjnej (popularnie określanej jako naturalna) są zaparowane okna w pomieszczeniach. Skutkiem zbyt słabej wymiany powietrza jest także wilgoć i pleśń, które zbierają się w narożach pokoi, niszcząc ściany. Należy też wiedzieć, że w wentylacji hybrydowej właściwy ciąg w kominie wentylacyjnym uzyskuje się dzięki instalacji na nim specjalnej nasady obrotowej, zwanej też turbiną. Zasilana jest ona silnikiem elektrycznym o niewielkiej mocy.